توضیحات

فشار یکی از کمیت‌های فیزیکی بسیار مهم دررابطه‌با سیالات (مایع یا گاز) است؛ به‌طوری‌که هرگونه تغییر در مقدار آن، همه اعضای یک سیستم را تحت تاثیر قرار خواهد داد. در اینجاست که نیاز به یک ابزاردقیق جهت اندازه‌گیری اختلاف فشار در صنایعی که به هر نحوی با سیالات سروکار دارند احساس می‌شود! ترانسمیتر فشار همان ابزاری است که در دریافت داده‌های ناشی از تغییرات فشار و از همه مهم‌تر تبدیل آنها به سیگنال‌های قابل‌اندازه‌گیری توسط سیستم به شما کمک خواهد کرد؛ بنابراین بهتر است کمی بیشتر وارد جزئیات شده و بدانیم ترانسمیتر فشار دقیقاً چیست و چه کاربردی دارد؟!

مشخصات ترانسمیتر فشار

ترانسمیتر فشار (Perssure Teransmitter) یکی از مهم‌ترین المان‌های موجود در سیستم انتقال سیالات است به عبارت بهتر این جز مهم و ضروری وظیفه دریافت سیگنال‌های فشار و تبدیل آنها به دیتاهای قابل‌اندازه‌گیری را بر عهده دارد. از طرفی سایر کمیت‌های فیزیکی همچون شدت‌جریان چگالی وزن دما و سطح نیز به کمک ترانسمیتر قابل دریافت و محاسبه هستند؛ بنابراین به نظر می‌رسد تمامی صنایعی که به عناوین گوناگون با سیالات در ارتباط هستند به ترانسمیتر فشار نیاز مبرم دارند.

کاربرد ترانسمیتر فشار

همان‌طور که گفتیم ترانسمیتر فشار در صنایع مختلفی به کار گرفته می‌شود که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

صنایع پتروشیمی و مواد شیمیایی

تغییرت فشار اولین اتفاقی است که در هرگونه انتقال مواد حاصل از فرایندهای شیمیایی اتفاق خواهد افتاد. ازاین‌رو از ترانسمیتر در صنایع شیمیایی به‌منظور تبدیل و انتقال داده‌های مربوطه استفاده می‌شود.

صنایع نفت و گاز

لازمه کارکرد با سیالات، کنترل و اندازه‌گیری فشار آنها است. بررسی فشار لوله‌های جریان، تجهیزات حفاری، فشار چاه‌های نفت و … از جمله مواردی هستند که ترانسمیتر فشار در آنها ایفای نقش خواهد کرد.

تولید انرژی

در این صنایع از  این ترانسمیتر به‌منظور کنترل و بررسی فشار بخار موجود در سیالات استفاده می‌شود.

صنعت غذا و دارو

ترانسمیتر فشار المانی تعیین‌کننده در انواع فرایندهای تهیه و تولید مواد خوراکی و دارویی است. به عبارت بهتر هرجا که مسئله انتقال یا جریان مایعات و گازها در میان باشد حضور ترانسمیتر فشار الزامی تلقی می‌شود.

انواع ترانسمیتر فشار

ترانسمیترهای فشار دارای دسته‌بندی‌های گوناگون هستند دسته‌بندی بر اساس شکل دسته‌بندی بر اساس نوع سنسور به‌کاررفته و همچنین دسته‌بندی بر اساس عملکرد موارد مربوطه هستند؛ اما در میان آنها دسته‌بندی بر اساس عملکرد مهم‌تر و شناخته‌شده‌تر است:

ترانسمیتر فشار نسبی

به‌طورکلی منظور از فشار نسبی، سنجش فشار بخش موردنظر نسبت به فشار اتمسفر است. باتوجه‌به تعریف فوق قرارگیری به نظر می‌رسد سنسورهای این ترانسمیترهای فشار در فضای باز محیط قرار داشته باشند. در چنین حالتی هرگونه اعمال فشار از جانب سیال توسط سنسورها احساس شده به‌صورت سیگنال‌های قابل‌اندازه‌گیری، به ترانسمیتر فرستاده شده و در نهایت به سیگنال‌های استاندارد قابل‌اندازه‌گیری تبدیل خواهد شد. مثالی از کاربرد این قطعات فشارسنج مورداستفاده توسط پزشکان است.

ترانسمیتر فشار مطلق

بررسی و اندازه‌گیری فشار بخش‌های مختلف نسبت به فشار صفر یا مطلق وظیفه این دسته از ترانسمیتر فشار است. سنسور این دستگاه در خلا قرار گرفته و با برخورد جریان سیال به محفظه آن اختلاف فشار فشاری قابل‌اندازه‌گیری موسوم به فشار مطلق به وجود خواهد آمد. در نهایت داده‌های حاصل از سیگنال‌های دریافتی به کنترلر ارسال خواهد شد. از این نوع ترانسمیتر فشار اغلب در صنایع غذایی و دارویی، مواد شیمیایی و … استفاده می‌شود.

ترانسمیتر اختلاف فشار

گاهی لازم است فشار دو بخش مختلف از سیستم نسبت به یکدیگر سنجیده شود در این زمان ترانسمیتر اختلاف فشار کاربرد خواهد داشت. اگرچه باتوجه‌به تعاریف ارائه شده از دو نوع ترانسمیتر فشار مطلق و نسبی نتیجه می‌شود که اساس کار ترانسمیترهای فشار بر پایه اندازه‌گیری اختلاف فشار است! همچنین ناگفته نماند که ترانسمیتورهای تفاضل فشار بر اساس نحوه کارکرد خود شامل دسته‌بندی زیر می‌شوند:

• ترانسمیتر فشار خازنی
• ترانسمیتر فشار الکترومغناطیسی
• ترانسمیتر فشار پیزوالکتریک
• ترانسمیتر فشار پیزو مقاومتی

و …

چطور بهترین ترانسمیتر فشار را انتخاب کنیم؟

همان‌طور که گفتیم ترانسمیتر فشار عضوی بسیار حائز اهمیت در صنایع گوناگون بوده و روی عملکرد نهایی سیستم تاثیر دارد. ازاین‌رو انتخاب نوع مناسب آنها مستلزم دقت و توجه است؛ اما اینکه کدام نوع ترانسمیتر فشار به کارتان می‌آید را در ادامه با مطالعه نکات گفته شده متوجه خواهید شد:

محدوده اندازه‌گیری

مهم‌ترین نکته در به‌کارگیری ترانسمیتر مناسب ماکسیمم فشار قابل‌اندازه‌گیری آن است؛ به همین خاطر پیش از هر کاری باید مکان به‌کارگیری آن را مدنظر بگیرید و سپس متناسب با آن بهترین ترانسمیتر فشار را انتخاب کنید.

دقت اندازه‌گیری

کیفیت ابزار اندازه‌گیری را دقت آنها مشخص می‌کند. هرچه میزان دقت و حساسیت ترانسمیتر در اندازه‌گیری فشار بهتر باشد داده‌های دقیق‌تری را به‌عنوان سیگنال ارسال کرده و این مسئله تاثیر بسزایی در کنترل و بهبود فرایند خواهد داشت.

شرایط استفاده

سازگاری با محیط و شرایط استفاده نکته مهم دیگری در انتخاب ترانسمیتر فشار است. مواردی همچون شوک‌های مکانیکی تاثیر مواد خورنده دما فشار رطوبت و … باید در نظر گرفته شوند.

فناوری تولید سنسور

سنسورها اعضای مهم و تعیین‌کننده در ترانسمیترهای فشار هستند؛ بنابراین شناسایی انواع سنسورها که برگرفته از تکنولوژی ساخت آنها است تاثیر بسزایی در عملکرد ترانسمیتر خواهد داشت که البته بررسی تطبیق این مورد را باید به دست افراد متخصص و کاردان بسپارید.

استاندارد

استانداردها حرف اول و آخر تولید را می‌زند بنابراین؛ بااطلاع از جزئیات سیستم موردنظر و تطبیق آن با استاندارد ترانسمیتر انتخاب مطلوب‌تری خواهید داشت.

تفاوت ترانسمیتر با ترانسدیوسر

گاهی در صنعت ممکن است که ترانسمیتر را به‌اشتباه ترانسدیوسر خطاب کنند! دراین‌خصوص باید بگوییم که این دو قطعه شاید عملکرد مشابهی داشته باشند؛ اما به‌هیچ‌وجه یکی نیستند. از نظر لغتی ترانسمیتر به معنای فرستنده و ترانسدیوسر به معنای مبدل است. در واقع منظور از عملکرد مشابه این دو قطعه آن است که هر دو آن‌ها انرژی را از یک ورودی دریافت کرده و تبدیل به کمیتی قابل‌اندازه‌گیری خواهند کرد؛ پس تفاوت در چیست؟ جالب است بدانید که وجه تمایز این دو قطعه دقیقاً در همان کمیت ورودی است! به عبارت بهتر ترانسمیتر انرژی را اندازه‌گیری کرده و به خروجی قابل‌توجهی تبدیل می‌کند. این در حالی است که وظیفه اصلی ترانسدیوسر احساس و تشخیص کمیت مورد اندازه‌گیری و انتقال یک پاسخ مناسب خواهد بود. همچنین این دو قطعه در نوع سیگنال، میزان انرژی مصرفی، تداخلات با یکدیگر تفاوت دارند که بررسی آنها مستلزم نگارش محتوایی مجزا است.

جمع‌بندی

ترانسمیتر فشار بنا بر تعریف لغوی خود وظیفه دریافت اطلاعات مربوط به فشار سیالات و تبدیل آنها به دیتاهای قابل‌اندازه‌گیری را بر عهده خواهد داشت. این قطعه کاربردی عضو جدانشدنی هر صنعتی است که با جابه‌جایی و انتقال سیالات سروکار دارد که از جمله آنها می‌توان به صنعت غذا و دارو پزشکی، نفت و گاز پتروشیمی و … اشاره کرد. این قطعات دارای دسته‌بندی‌های متعددی هستند؛ اما مهم‌ترین و اصلی‌ترین گروه‌بندی آنها بر اساس عملکرد خواهد بود.